باب دوم در عزلت(منج سوم)

البابُ الثّانی فِی العُزَلة

باب دوم درعزلت-ترجمۀ اجمالیه اصل فرمان-فرمود حضرت صادق ص که براو باد سلام:صاحب عُزلت قبول حِصار کننده است درمیان حصارالهی،ونگاه داشته خود را بانگاهداری او. پس خوشا حال آن که فرد شده به سبب آن درپنهان وآشکار؛وآن محتاج است بردَه صفت:دانستن حقّ وباطل،ودوست داشتن فقر،واختیار شدّت و زهد، و غنیمت شمردن خلوت،و نظر دراَواخِر،ودیدن تقصیر خود درعبادت باصَرف زحمت و سعی،وترک خودپسندی، و بسیاری ذکر بدون غفلت-زیرا که غفلت،آلت صید شیطان است و اصل هربلاست و سبب هر حجاب،وخالی کردن خَانه ازآنچه احتیاج نیست به سوی آن درآن وقت. گفت حضرت عیسی ص پسر مریم:پنهان کن زبانت را برای تعمیر دل(خانه قلب) خود وبرای وسعت خانۀ خود. بترس از ریاء وزیادتی های معاش خود،شرم دار از خدای خود، و گریه کن برخطاهای خود،وبگریز ا زمردم مثل گُریختن تو از شیر وافعی؛بدرستی که ایشان بودند دوا،پس گردانیده اند درد امروز،،پس ملاقات کن به خدا هروقت که خواستی. گفت ربیع پسرخُثیم: اگرتوانی بربودن خود امروز در جائیکه نشناشی ونشناسند تورا،پس بکن.پس درعزلت است نگاهداری اعضاءِ خود،و فراغت دل،و سلامتی زندگانی،و شکستن سِلاح شیطان، ودورشدن ازهربدی،و راحت دل؛و نبوده هیچ پیغمبری ونه وصیّی مگر که اختیار کرده عُزلت را در زمان خود؛یا درابتداءِ عمرخود یا درآخر آن.

تفسیر باب عزلت بقلم زنده یاد استادغلامحسین پژمانیان رحمت الله

قال الله تبارک وتعالی(لایَتّخِذِالمُؤمِنِونَ الکافِرِینَ اُولِیاءَ مِن دُونِ المُؤمِنینَ سوره آل عمران3/ 27 ) فرمود حضرت امام صادق ص کسیکه عزّلت را قبول کند فرمانهای الهی را تحت فرمان عترت ،خط حصاری بدور روح و قلب و عقل و جسم خود می کشد یعنی خودرا مطیع کامل درتمام مراحل زندگی و عبادی قرارمیدهد.نتیجتاً واجد می گردد و این حصارالهی که عترت وقرآن است که با ذکرکثیر الهی اِعطائی مقام ولایت ص، شیطان ونَفس ضعیف ودور میشود.اصل عزلت دوری ازشیطان ونَفس امّاره است، عزلت یکی از پنج اصل راه سلوک الهی است:

صمت وجوع ،عزلت وسَحَر وذکر بدوام/ ناتمامان جهان را کند این پنج تمام

گرچه حقّ تعالی اختیارجزئی به بندگان کرم فرموده که باید کوشش کنند دراین برنامه ،و لیک دراصل توفیق الهی و تأئید الهی بایدشامل شود،

*خوشا آنکه غزلت دارد،خدا باد نگهدارش،

حضرت امام صادق ص فرمودند این مقام به کسی نمی رسد مگر ده صفت داشته باشد.

اوّل علم پیدا کند به حقّ وباطل،حقیقتاً بسیار مشکل است. باید حقّ را ازمعصوم ص کسب کند واین توفیق را به هرکس ندهند.

*گوهر پاک بباید که شود قابل فیض-

*ارادتی به نما تا سعادتی ببری*

دوّم دوست بدارد فقر را یعنی همیشه خود را محتاج کلّی به خدا بداند (اِنّ الانسان لِیطغی اَن راهُ استغنی ) سرکشی از ثروت زیاد است ، عبرت دردیگری می بینم تجربه او تجربه من است

سیمّ اختیار شدت و زهد یعنی در زهد و پارسائی و عبادت با اختیاربا شدّت ،عمل کند واز زحمتها نهراسد چهارم:غنیمت شمردن خلوت ازتوفیقات الهی حداکثراستفاده کند،مخصوصاَ درعبادات واذکار وخدمت به مخلوقات. پنچم:نظر دراواخر کارکند یعنی عاقبت اندیش بودن درامورات زنگی ،فکرکند که جولان دادن هوی وهوس نَفس چه بدبختی ها ببار خواهدآورد.وگاهی جهانی رابخاک وخون کشاند وآتش قهرالهی را تا ابد برای خودمهیّا میکند (اُولئِکِ اصحاب و النّار هم فیها خالدون)و برعکس اگر نَفس را سرکوب کند و بفرمان قرآن وعترت، براه سلوک الهی حرکت دادی،

* ای بسا عیش که بابخت خدا داده کنی*

ودرطراط المستقیم الهی به رضوان الهی رسیده(هوالّذی یُصلی عَلَیکُم)شامل شود تا ابد .

ششم: دیدن تقصیرخود درعبادت باصرف سعی وزحمت یعنی باکوشش فراوان وزحمت سعی کند درعلم دین و حقایق،می فهمد که معصوم نیست بلکه مقصر است(لیس الانسان اِلّا ماسَعی) دردین اگرسعی کنید به توفیق الهی خواهد رسید.وبه تقصیر خود اعتراف کن تا عُجب وشرک و ریا پیش نیاید.

هفتم:ترک خودپسندی یعنی همه علم ظاهرو باطن و عبادات وکلّیّه اذکار همه وهمه ازالطاف وتوفیق الهی بدان،خود را هیچ اندرهیچ بدان و جذب وانجِدآب ازحق تعالی می باشد

هشتم ذکرکثیربدون غفلت یعنی تحت فرمان شریعت محمّدی ص وطریقۀ علوی ص وعرفان رضائی وتوجهات خواصّه مقام ولایت الهیّه مولانا قائم المهدی ص روحی فدا -چون درسلوک کید شیطان وشیطان صفتان بسیار است.

نهم:خالی کن خانه را ازآنچه احتیاج نیست ثروت زیاد آلودگی وحجاب می آورد وسدّ راه می شود، وخالی کن خانه قلبت را از موهوم های دنیا کینه و عداوت را. دهم:

بترس از ریا وزیادی از معاش خارج از حدّ ضرورت

*چنان معاش کن که گر بلغزد پای /فرشته ات بدودست دعا در سلوک الهی تورا راهنما باشد*

وازنصایح گران قیمت حضرت عیسی ص زبانت را برای تعمیر قلب پنهان کن، بذکر قلبی مشغول باش تا ضمیر وجود از لوث گناه پاک و در توبه بدرگاه الهی با گریه وخضوع توسل کن.

*جز خضوع وبندگی .اضطرار/اندر این حضرت ندارد اعتبار

حضرت امام صادق ص فرماید این اوامر دوای دردها می باشد،آری کلیّۀ مرضهای باطنی واخلاق های رزیله دارویش این است.وتمام پیغمبران واوصیاءِ آنها مقام عزلت را دارا بودند ازتوفیقات الهی.

درود فراوان الهی بروان پاک آموزگار الهی جعفربن محمّد لسان الله صادق ص –(عبد ذلیل مولایم جلیل پژمانیان چون نداریم ما باخلق الفتی/ خلق پندارند که مادیوانه ایم_شیخ بهایی

خاتمه باب عزلت یاد استاد ...