تفسیر باب احکام مجلس دوم

بسم الله الرحمن الرحیم
باب الاحکام (احکام ومحمولات قلب)
گلچینی ازشرح تفصیلی باب الاحکام بقلم حضرت راز شیرازی=بدان بدرستیکه حضرت امام صادق ص در باب سلوک الی الله را در منهج قلبی قبلا بیان فرموده وقلب لطیفه ای است مجرّد ومخفی از حواس ظاهری از حواس ظاهری ودر تشخیص وفهم صحّت وسُقم آن وتقلّب (یعنی تغییرقلب یا مقلب القلوب والابصار)آن در مراتب ترقّی وتنزّل، احتیاج است سالک را به دستورالعملی که میزان تمیز وتشخیص حالات قلب شود وبه واسطۀ آن حکم کند بر ترقّی وتنزّل خویش،لهذا حضرت امام ص در این باب علامات از برای این مطلب معیّن فرموده، وچون این علامات باعث احکام بر احوالات قلب است این باب مسمی شده است به باب الاحکام. وامام ص میفرماید اِعراب قلوب بر چهار نوع است،رفع وفتح وخفض و وقف. وحضرت امام ص اطلاق فرموده در احوالات قلب انسانی . بدانید که قلب کلمه الهیه است {یعنی خلق الهیه است)که مرکب است از حروف عالیات است زیرا مَجلای انوار عقول وارواح وتجلیات الهیه است،کلمه ایست الهی ،بدانید رفع قلب حاصل نمیشود مگر بذکرالهی.
وبدانید فتح قلب بمعنی باز شدن باب دل است بعالم رحمت پروردگار واین حاصل نمیشود مگر برضای حقتعالی جلّت عظمتها.
وخفض قلب بمعنی سر بزیر.منکوس بودن اوست از اقبال وتوجه بحقتعالی واین حاصل نمیشود مگر بسبب اشتغال بغیر خداوند ،
وقف بمعنی سکون است در طریق سلوک الی الله واین نیست مگر بسبب غفلت از ذکر حق جل وعلا وصفات کمالیه او . بدانید کسیکه ادعا میکند که ذاکرالهی است  راه اطاعت اوامر الهی را نمیکند کاذب است.
علامات رفع قلب سه چیز است ا-موافقت قلب به اوامرونواهی الهی

2- ترک مخالفت به اوامرونواهی الهی 3- دوام شوق به رحمت الهی.
علامت فتح قلب سه چیز است1-توکل در جمیع امورات 2-صدق در جمیع امورات 3-یقین بمعنی عینی وحقی(دیدن و واجدشدن)
علامت خفض قلب سه چیز است 1- عجب 2- ریاء 3-حرص بدنیا
علامت وقف قلب سه چیز است 1-نداشتن حلاوت طاعت الهی

2- ناراحت نشدن در معاصی 3- االتباس علم به حرام وحلال است.حدیث قدسی من تَقَرّب َاِلیّ َشِبراًتَقَرّبَتُ اِلَیِه ذِراعاً  یعنی کسیکه نزدیکی کند بمن بعبادت بقدر یک وجب، نزدیکی کنم من به او به رحمت بقدر یک ذراع(یعنی دوچندان توضیح اینکه مثال زدند ما بفهمیم راه خدا وجب نیست باید به قوانین شریعت بکنها ونکنها توجه کرد تا رو به قرب حرکت کنیم).خلاصه این باب آنست که توجه واقبال(رفتن راه خدا) ومحبت بحق جلّ وعلا باعث ذکر ورضای اوست وذکر باعث ارتفاع (یعنی ترقیات باطنی قلبی ) وفتح قلب باعث وجود موافقت وفقد مخالفت ودوام شوق وتوکل وصدق ویقین . وادبار (دوری وبرگشتن از راه خدا)جهل وعدم میل بحق جلّ وعلا باعث اشتغال بما سوی وغفلت از اوست واین دوصفت باعث حفض و وقوف قلب است در سلوک الهی واین دو باعث عجب ریاء وحرص وزوال حلاوت طاعت وعدم مرارت معصیت والتباس علم بحرام وحلال را. پس بدان که چگونه ذکر ومحبت بحقتعالی بسبب ترقیات باطنیه میشود واکتساب فضلیل و اخلاق حسنه نفسانیه واشتغال بطاعات وعبادات صالحه بدنیّه است. وادبار وعدم میل به حقتعالی چگونه باعث تنزّلات قلبیّه واکتساب رذایل اخلاق نفسانیه واشتعال به معاصی واعمال فاسده وسیّئۀ  میشود . لذا بهترین اسباب برای سلوک قلبی در طریق الی الله طبق فرمان امام صادق ص ذکر  محبّت وتوجّه بحق تعالی است. پس ای مومن اگر چنین حالی داری شادی وشکر کن خداوند را که عاقبت آن وصول است. واگر این حال نداری بر حال خود گریه کن که عاقبت کار حرمان نزول است.واز این باب حالات قلب انسانی میتواند حکم کند لذا این باب را باب احکام فرموده واگر بدستور العمل امام ص عمل کنید بکمال ودرجات قلب فائزمیشوید(فائز=فیضهای الهی). از کتاب مصباح الشریعه ومفتاح الحقیقه تالیف آقامیرزا ابوالقاسم راز شیرازی قدس سره